งูสวัด (Herpes zoster) เป็นโรคที่มีการอักเสบอย่างเฉียบพลันที่ปมประสาทไขสันหลัง
(Spinal ganglion) ของระบบประสาทส่วนกลาง เกิดจากการติดเชื้อไวรัสชนิดหนึ่งทำ
ให้มีอาการพุเป็นเม็ดพอง ภายในมีน้ำใส ๆ ขึ้นเป็นกลุ่ม ๆ ที่ผิวหนังตามแนวบริเวณที่
มีปลายประสาทมาหล่อเลี้ยงจากส่วนต้นที่มีการอักเสบนั้น และมีอาการปวดแสบปวด
ร้อนที่บริเวณเดียวกันนั้นด้วย
ผู้ชายจะเป็นโรคนี้มากกว่าผู้หญิง เป็นได้ทุกวัย แต่คนอายุเกิน ๕๐ ปี เป็นกันมาก
มักเป็นกันในต้นฤดูร้อน และก่อนจะเข้าฤดูหนาว เริ่มแรก ๓-๔ วัน มักมีไข้หนาว เพลีย
และอาการทางกระเพาะอาหาร ลำไส้ โดยเฉพาะในผู้ใหญ่มักมีอาการเจ็บปลายประสาท
ด้วย วันที่ ๔ หรือที่ ๕ จะมีเม็ดพองภายในมีน้ำใส ๆ ขึ้นเป็นหย่อม ๆ ฐานที่ผิวหนังรอบ ๆ
อักเสบแดง โดยมากบริเวณทรวงอก แล้วค่อย ๆ แผ่ออกไปด้านเดียวพอเป็นได้สัก ๕ วัน
ก็จะค่อย ๆ แห้งลงแล้วตกสะเก็ด เมื่อเป็นครั้งหนึ่งแล้ว มักเกิดภูมิคุ้มกัน
นอกจากทรวงอก อาจเป็นบริเวณอื่นอีกได้ รวมทั้งบริเวณเยื่อจมูกและนัยน์ตาด้วย
และในคนสูงอายุอาจเป็นโรคปวดประสาทอยู่อีกนานภายหลังเป็นโรคงูสวัดก็ได้
บางรายอาจเป็นแผ่ออกไปทั้งสองข้างได้ แต่มีน้อย ที่เชื่อกันว่าเมื่อแผ่ไปรัดรอบตัว
แล้วผู้นั้นต้องตาย ไม่เป็นความจริงอาจเป็นด้วยเมื่อเม็ดพองน้ำนั้นแตกเป็นแผลแล้ว มีเชื้อ
โรคอื่นเข้าแทรกแซง ทำให้มีอาการรุนแรงมากขึ้นได้
การรักษา ใช้ยาผงโรย หรือทายาน้ำที่ระงับการปวดแสบปวดร้อน ยาจำพวก
ปฏิชีวนะ ฯลฯ ทางที่ดีควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางโรคผิวหนัง
“ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม / สำนักพิมพ์สารคดี”
ลักษณะผื่น
ระยะแรกจะรู้สึกปวดแสบปวดร้อน หรือคันบริเวณที่เป็น ต่อมา 1-2 วัน จะเห็นมีกลุ่ม
ของตุ่มน้ำใสเกิดขึ้น อยู่บนพื้นผิวหนังที่มีสีแดง และกลุ่มของตุ่มน้ำใสนี้จะวางเรียง
ตัวกันเป็นเส้นตามแนวของเส้นประสาทที่ผิวหนัง (ตามแนว dermatome) เพราะฉะนั้น
จะเห็นเป็นทางขวางตามลำตัวด้านหน้า ด้านหลัง รอบเอว ตามแนวเส้นประสาทตาม
ยาวที่แขนและขา หรือตามแนวเส้นประสาทที่บริเวณใบหน้า นัยน์ตา หู ศีรษะ เป็นต้น
งูสวัด ไม่สามารถจะพันตัวเรา จนครบรอบเอวได้เพราะแนวเส้นประสาทของตัวเรา
จะมาสิ้นสุดที่บริเวณกึ่งกลางลำตัวเท่านั้น ในคนธรรมดาที่มีภูมิต้านทานปกติ งูสวัด
จะไม่ลุกลามเข้ามาแนวกึ่งกลางลำตัวไปอีกซีกหนึ่ง ของร่างกาย
(ยกเว้นในกรณีที่มีภูมิต้านทานต่ำ เช่น โรคเอดส์ เป็นต้น ถ้าเกิดเป็นงูสวัด
ก็อาจเป็นข้ามแนวกึ่งกลางลำตัวไปอีกซีกหนึ่งของร่างกายได้ หรือเป็นงูสวัดทั่วร่างกายได้)
